🌹🌷🌹 *" नामप्रेमचिंतन "* 🌹🌷🌹
*शंका*- पू. आनंदसागर महाराजांनी रचलेल्या बहुतांश अभंगात शेवटी "हरी" हे नामाभिधान आहे! असे आपण म्हटलात. या संदर्भात "हरी" या शब्दावर बोलावं थोडं दादा....
➡
🌿🌿🌿 *।। हरी ।।* 🌿🌿🌿
श्रीराम!
पु. आनंदसागर महाराजांचे मूळ नाव गोविंद होते. हा गोविंद बालपणापासून रामनामी रत असल्यानें प.पु. सद्गुरू श्री ब्रम्हचैतन्य महाराजांनी दर्शन व अनुग्रह दिला. या गोविंदाला श्रीमहाराजांनी मध्यप्रदेशात बडवाह येथे नामानुष्ठानासाठी पाठवले. यादरम्यान महाराजांनी पत्र लिहून गोविंदाला "आनंदसागर" नावानें संबोधले. आणि मग गोविंद कुलकर्णी'आनंदसागर महाराज' बनले.
आनंदसागर महाराज बालपणापासून वैराग्यसंपन्न अशी मूर्ती होते. श्रीमहाराजांनी आज्ञा दिल्याने ते प्रापंचिक झाले. परंतु, प्रपंचात राहून, पत्नी, मूल असून अंतःकरण प्रपंचाबद्दल विरागी आणि भगवंताबद्दल अनुरागी ठेवण्याची किमया त्यांना गुरूकृपेनें साधली.
प्रपंचात ठेवून ज्यांनी माझा विषय हरण केला, त्यांची स्तुती करतांना अभंगात आनंदसागर महाराजांनी स्वतःला "हरी" संबोधले.
ज्याच्यातील विषयाचे, वासनेचे हरण होऊन 'आनंदसागर' प्रगट झाला, तो "हरी"!
"हरी" या एका शब्दावर तासभर निरूपण केलं तरी अपुरे ठरेल. याठिकाणी काही आयामांना स्पर्श करूया...
'हरा' शब्दापासून हरी तयार झाला. 'हरा'चा अर्थ आहे राधा! राधा (हरा) आपल्या असीम आणि अनुपम प्रेमाने ज्याचे मन हरते, तो हरी!
*हरा ज्याला वश करून घेते, तो "हरी"!*
हरी म्हणजे विष्णु! परंतु, एकदा श्रीकृष्ण म्हणजे हरी राधेकडे म्हणजे हराकडे आला. दार ठोठावल्यावर राधाने कोण आहे विचारल्यावर कृष्ण म्हंटला, 'मी हरी आहे!'
यावर राधा म्हंटली, 'हरी आहेस तर झाडावर जा, घरात का येतोस?"
याठिकाणी राधेने हरी शब्दाचा वेगळा अर्थ घेतला. हा वेगळा अर्थ आहे 'वानर'!
विष्णूचा एक अवतार म्हणजे नारद महर्षी! भगवंताने लीला करून या नारदाला एकदा वानर बनवले. आणि मूळ हरी असलेला नारद वानर बनल्याने हरी म्हणजे वानर!
नारदाला वानररूप मिळाल्याने त्याची स्वयंवरात उपेक्षा होऊन त्याला राजकुमारीचा वियोग सहन करावा लागला. यावर रागाने नारदाने विष्णुला शाप दिला. त्याचीच परिणती म्हणून रामावतारात सीता-राम आणि कृष्णावतारात राधा-कृष्ण विरह झाला!
असो!
राधेने हरी म्हणजे वानर अर्थ धरून दार उघडण्यास नाकारले. तेंव्हा कान्हा म्हंटला, मी कृष्ण हरी आहे!
तेंव्हा राधा पुन्हा गंमतीने म्हंटली, 'कृष्ण हरी म्हणजे काळं वानर. मग इथे काय करतोय?'
कृष्ण म्हंटला, अगं मी गोपाळ! राधा म्हंटली, मग गाई घेऊन वनांत जा!
कृष्ण म्हंटला, मी घनश्याम! राधा म्हंटली, काळे ढग? मग वर्षाव कर!
अशा प्रकारे भगवंताशी लीला करणारा कुणी अधिकारीच असू शकतो!
जगतलीला करणाऱ्या जगत्पित्यासोबत भक्तीयुक्त अंतकरणाने लीला करणारी राधा म्हणजे हरा! हरा ज्याला अपरिमीत प्रेमाने विवश करते, तो हरी!
असा हरी आणि अशी हरा अनुभवण्यासाठी दोन गोष्टी अनिवार्य आहेत. एक गुरूकृपा आणि दुसरी गुरूसेवा!
या दोन्ही गोष्टी साधण्याचा राजमार्ग म्हणजे अखंडानुसंधान! ते आपण 'हाताने काम आणि मुखाने नाम' या मार्गाने साधूया, हरीरूप म्हणजे आपल्या हृदयातील “आनंदसागर” प्रगट व्हायला वेळ लागणार नाही!
*("नामप्रेम" पुस्तकातून साभार)*
🙏 *जानकी जीवन स्मरण जय जय राम* 🙏
*शंका*- पू. आनंदसागर महाराजांनी रचलेल्या बहुतांश अभंगात शेवटी "हरी" हे नामाभिधान आहे! असे आपण म्हटलात. या संदर्भात "हरी" या शब्दावर बोलावं थोडं दादा....
➡
🌿🌿🌿 *।। हरी ।।* 🌿🌿🌿
श्रीराम!
पु. आनंदसागर महाराजांचे मूळ नाव गोविंद होते. हा गोविंद बालपणापासून रामनामी रत असल्यानें प.पु. सद्गुरू श्री ब्रम्हचैतन्य महाराजांनी दर्शन व अनुग्रह दिला. या गोविंदाला श्रीमहाराजांनी मध्यप्रदेशात बडवाह येथे नामानुष्ठानासाठी पाठवले. यादरम्यान महाराजांनी पत्र लिहून गोविंदाला "आनंदसागर" नावानें संबोधले. आणि मग गोविंद कुलकर्णी'आनंदसागर महाराज' बनले.
आनंदसागर महाराज बालपणापासून वैराग्यसंपन्न अशी मूर्ती होते. श्रीमहाराजांनी आज्ञा दिल्याने ते प्रापंचिक झाले. परंतु, प्रपंचात राहून, पत्नी, मूल असून अंतःकरण प्रपंचाबद्दल विरागी आणि भगवंताबद्दल अनुरागी ठेवण्याची किमया त्यांना गुरूकृपेनें साधली.
प्रपंचात ठेवून ज्यांनी माझा विषय हरण केला, त्यांची स्तुती करतांना अभंगात आनंदसागर महाराजांनी स्वतःला "हरी" संबोधले.
ज्याच्यातील विषयाचे, वासनेचे हरण होऊन 'आनंदसागर' प्रगट झाला, तो "हरी"!
"हरी" या एका शब्दावर तासभर निरूपण केलं तरी अपुरे ठरेल. याठिकाणी काही आयामांना स्पर्श करूया...
'हरा' शब्दापासून हरी तयार झाला. 'हरा'चा अर्थ आहे राधा! राधा (हरा) आपल्या असीम आणि अनुपम प्रेमाने ज्याचे मन हरते, तो हरी!
*हरा ज्याला वश करून घेते, तो "हरी"!*
हरी म्हणजे विष्णु! परंतु, एकदा श्रीकृष्ण म्हणजे हरी राधेकडे म्हणजे हराकडे आला. दार ठोठावल्यावर राधाने कोण आहे विचारल्यावर कृष्ण म्हंटला, 'मी हरी आहे!'
यावर राधा म्हंटली, 'हरी आहेस तर झाडावर जा, घरात का येतोस?"
याठिकाणी राधेने हरी शब्दाचा वेगळा अर्थ घेतला. हा वेगळा अर्थ आहे 'वानर'!
विष्णूचा एक अवतार म्हणजे नारद महर्षी! भगवंताने लीला करून या नारदाला एकदा वानर बनवले. आणि मूळ हरी असलेला नारद वानर बनल्याने हरी म्हणजे वानर!
नारदाला वानररूप मिळाल्याने त्याची स्वयंवरात उपेक्षा होऊन त्याला राजकुमारीचा वियोग सहन करावा लागला. यावर रागाने नारदाने विष्णुला शाप दिला. त्याचीच परिणती म्हणून रामावतारात सीता-राम आणि कृष्णावतारात राधा-कृष्ण विरह झाला!
असो!
राधेने हरी म्हणजे वानर अर्थ धरून दार उघडण्यास नाकारले. तेंव्हा कान्हा म्हंटला, मी कृष्ण हरी आहे!
तेंव्हा राधा पुन्हा गंमतीने म्हंटली, 'कृष्ण हरी म्हणजे काळं वानर. मग इथे काय करतोय?'
कृष्ण म्हंटला, अगं मी गोपाळ! राधा म्हंटली, मग गाई घेऊन वनांत जा!
कृष्ण म्हंटला, मी घनश्याम! राधा म्हंटली, काळे ढग? मग वर्षाव कर!
अशा प्रकारे भगवंताशी लीला करणारा कुणी अधिकारीच असू शकतो!
जगतलीला करणाऱ्या जगत्पित्यासोबत भक्तीयुक्त अंतकरणाने लीला करणारी राधा म्हणजे हरा! हरा ज्याला अपरिमीत प्रेमाने विवश करते, तो हरी!
असा हरी आणि अशी हरा अनुभवण्यासाठी दोन गोष्टी अनिवार्य आहेत. एक गुरूकृपा आणि दुसरी गुरूसेवा!
या दोन्ही गोष्टी साधण्याचा राजमार्ग म्हणजे अखंडानुसंधान! ते आपण 'हाताने काम आणि मुखाने नाम' या मार्गाने साधूया, हरीरूप म्हणजे आपल्या हृदयातील “आनंदसागर” प्रगट व्हायला वेळ लागणार नाही!
*("नामप्रेम" पुस्तकातून साभार)*
🙏 *जानकी जीवन स्मरण जय जय राम* 🙏
No comments:
Post a Comment